“Mannen zijn nog steeds dominant in de bestuurskamers van beursgenoteerde bedrijven. 61 van de 88 beursgenoteerde ondernemingen hebben zelfs helemaal geen vrouw in de Raad van Bestuur.”
“Demissionair minister Robbert Dijkgraaf roept alle grote bedrijven op om ambitieuze streefcijfers voor de raad van bestuur op te stellen.”
Aldus het artikel op NU.nl, naar aanleiding van een artikel in het NRC.
Goh, wat irriteert dit soort berichten mij. Ik weet bijna niet waar ik moet beginnen.
Laat ik starten met de vraag:
“Waarom is een man minister van emancipatie?”
Emancipatie
“Emancipatie is het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie.” Robbert Dijkgraaf is niet bepaald representatief om de emancipatie los te trekken.
Want kennelijk is de oplossing voor de emancipatie, meer vrouwen in bestuurskamers. Meer vrouwen op mannelijke functies.
Een oproep aan vrouwen om zich meer als man te gedragen.
En dat kunnen vrouwen niet. Want vrouwen zijn vrouwen.
Vrouwen die zich als man proberen te gedragen, zitten op een gegeven moment overspannen en met burn-out klachten thuis.
Het is onnatuurlijk gedrag!
Beursgenoteerde bedrijven
Waarom gaan bedrijven naar de beurs?
Er is maar één reden: meer kapitaal bemachtigen.
Officieel om zo meer te kunnen investeren in het bedrijf. Onofficieel om zo nóg meer kapitaal te genereren. En zo zitten we in een vicieuze cirkel.
Een cirkel die veel vrouwen niet aanspreekt.
Economie
De ware betekenis van economie is niet meer wat we er nu van maken. Economie hoort oorspronkelijk te gaan over het huishouden, het gezin, over het algemeen belang van de samenleving. Dat is het doel van economie, of dat hoort het te zijn.
Christian Felber stelt (in een uitzending van VPRO Tegenlicht) dat we het doel en de middelen van de economie hebben verwisseld.
Het doel is het algemeen belang
Het middel is kapitaal, geld.
Wanneer het doel kapitaal is, spreek je over kapitalisme.
Kapitalisme is het tegenóvergestelde van economie.
Welvaart of rijkdom
Nog een paar termen die doorelkaar worden gehaald. Een rijk land is niet perse een welvarend land.
Richard Rudd omschrift het vrij vertaalt als volgt.
Rijkdom (wealth) is het opstapelen van energie, geld. Rijkdom is zwaar. Hoe meer rijkdom er is, hoe meer geld we moeten uitgeven, hoe meer spullen (zooi) we verzamelen en hoe meer verantwoordelijkheden het geeft.
Welvaart (prosperity) stroomt. Het gaat over geven en ontvangen. Het is natuurlijk. De natuur doet niet aan hamsteren en oppotten.
“To be in alignment with the natural flow of the world economy is to live in a state of permanent prosperity.”
Dat is vrouwelijke energie, dat is waar vrouwen naar zoeken.
Vrouwen zoeken naar zingeving
Ik zie het overal om me heen. Misschien ook omdat ik er de leeftijd voor heb. De vijftig komt steeds harder in zicht, en sommige vriendinnen zijn er al voorbij.
Ze zoeken naar meer betekenis en twijfelen over het werk wat ze doen.
Een nog-net-niet-overwerkte rechter die stiekem een rustige beleidsfunctie bij de gemeente overweegt. Een laborante en veiligheidsdeskundige bij een olieraffinaderij die nadenkt over het onderwijs. Een verpleegkundige die niet meer geschikt is voor het ziekenhuis omdat ze te langzaam werkte en te veel aandacht had voor de patiënten.
Vrouwen van deze leeftijd hebben genoeg werk- en levenservaring om in bestuursfuncties te stappen. Maar wat is de zingeving daarvan?
Wat dragen deze beursgenoteerde bedrijven bij aan de samenleving? De werkelijke economie?
Vuilnismannen en bankiers
Jaren geleden las ik het boekje “waarom Vuilnismannen meer verdienen dan Bankiers.” van Jesse Frederik en Rutger Bregman
Het ging over twee verschillende situaties die ter illustratie treffend naast elkaar waren gezet.
Situatie 1: Wat gebeurde er in 1968 toen de vuilnismannen in New York gingen staken voor beter loon?
Het werd in no-time een grote zooi in de stad. Zelfs zo erg dat na een paar dagen de nood-toestand werd uitgeroepen. Iedereen kwam tot besef: Wow, die vuilnismannen zijn echt belangrijk. Ze kregen meer loon én meer aanzien.
Situatie 2: Wat gebeurde er in 1970 toen de bankmedewerkers in Ierland gingen staken voor beter loon?
Niets. Er gebeurde niets.
Het leven ging gewoon door. De mensen vonden zelf oplossingen voor het ontbreken van geld. Ze schreven briefjes als cheques en de locale pubs leende geld uit zoals ze dat vroeger ook deden.
Na 6 maanden werd de staking pas opgeheven en gingen de banken stilletjes weer open.
De beurs zit vol met bankiers
De economie is thuis bij het gezin en de gemeenschap om je heen. Vrouwen werken niet voor het opkrikken van de cijfertjes of het halen van een-of-ander quotum. Vrouwen hebben inhoud nodig. Het gros van de beursgenoteerde bedrijven zijn banken en verzekeraars die enkel geld maken om geld te verdienen.
In plaats van te kijken naar beursgenoteerde bedrijven, kijk eens naar de écht belangrijke instellingen.
Je weet wel, die instellingen waar van nature al veel vrouwen werken die zwaar onderbetaald worden. Of die instellingen waar alles vrijwillig gebeurd.
Gelijkwaardigheid en emancipatie
Dit is waar emancipatie misgaat.
Mensen zijn verschillend. Mensen gelijkwaardig behandelen gaat meer over een ander respecteren en behandelen naar zijn of haar waarde. Naar de behoefte van die ander.
Mijn behoeften zijn anders dan die van jou, of van mijn man, of van mijn ouders.
Ik voel me gelijkwaardig en veilig in mijn relatie, omdat ik kan zijn wie ik ben. En mijn man kan zijn wie hij is.
En dat is niet hetzelfde.
Dat is ook niet waar emancipatie over zou moeten gaan.
Laat vrouwen vrouw zijn.
Bied ruimte aan wat zij van nature in zich hebben. Vrouwen kijken holistisch, met een helikopter-view. Vrouwen overzien de consquenties in het grotere geheel. Vrouwen hebben aandacht voor elkaar. Vrouwen hebben een andere manier van aanpakken, van leidinggeven. En een andere kijk op wat waardevol is.
Je komt pas echt tot wasdom als je jezelf kunt zijn.
Vrouwen komen waarschijnlijk niet tot wasdom in de bestuurskamer, maar wél in de samenleving.
Daar profiteert iédereen van. Mannen, vrouwen, en alles wat daartussen zweeft.
Dát is emancipatie.